maatschappelijke
organisaties
Walter Groenen, CJP
Rob Streevelaar, kan het NedPhO|NKO daaraan bijdragen?
RS: ‘Graag, maar wij zijn vooral actief in het primair onderwijs en dat is niet voor niks. Op die leeftijd staan kinderen nog open voor klassieke muziek. We doen weleens wat voor het mbo, maar kleiner in omvang. Wat wij graag bieden, zijn stageplaatsen voor jonge mensen: podiumtechniek, op- en afbouw, marketing. Maar voor dat soort functies denken mbo-leerlingen niet aan een orkest.’
Hebben jullie ook aandacht voor het bereiken van kinderen en jongeren uit verschillende culturele achtergronden?
RS: ‘Nou, met het bereiken van de Amsterdamse schooljeugd heb je alle culturele achtergronden wel te pakken. We werken veel met scholen in stadsdelen waar de cultuurparticipatie nog laag is.’
WG: ‘Ik denk dan meer aan de randen van het land. Een Amsterdams kind kan voor die € 15 CJP-geld veel meer cultuur inkopen dan een kind uit Oost-Groningen. Ik zou meer inzicht willen hebben in hoe die verschillen eruitzien. Dan zouden we op basis daarvan verder kunnen sturen: ieder kind gelijke kansen op culturele ontwikkeling.’
Rob Streevelaar, hoe gaan jullie zorgen dat het Viotti-effect niet plots verdwenen is als jullie chef-dirigent over een aantal jaren een nieuwe baan vindt?
RS: ‘Het Viotti-effect is onvervangbaar. Ik hoop dat hij heel lang blijft. Maar het belangrijkst is, en dat maakt mij optimistisch: jongeren die, verleid door Lorenzo, voor het eerst onze concerten bezoeken, laten weten hoe geweldig ze die live-ervaring van een groot orkest vinden. Ik vertrouw erop dat dat bij hen beklijft, zoals dat ook ooit bij mij werkte.’
Walter Groenen
‘Sinds 2015 duwen en drammen wij over cultuureducatie op het mbo. Dat daar financiering voor is gekomen, zie ik ook als eigen verdienste’
Rob Streevelaar
‘Enkele jaargangen Amsterdamse schoolkinderen zijn de afgelopen jaren veel minder met klassieke muziek in aanraking gekomen’
Meer weten over de vijf drivers van transformatie?
Over CJP
Bereik: 1,2 mln. CJP-leden
Fte’s: 10
Kosten 2021: € 2,37 mln
Inkomsten 2021: € 2,29 mln
[Bron: CJP]
‘De corona-epidemie is desastreus geweest voor de cultuurparticipatie van jongeren’
Walter Groenen is directeur van CJP. Als bedrijfseconoom begon zijn carrière bij de Postbank, als productmanager jeugdspaarrekening. In 2002 stapte hij van de bank over naar de publieke omroep, als marketing- en communicatieadviseur netcoördinatie, waarna hij in 2004 bij het Internationaal Film Festival Rotterdam in dienst trad als zakelijk leider. In augustus 2006 trad hij in dienst bij CJP als directeur en dat is hij nog steeds. Bekleedt naast zijn baan tal van nevenfuncties op het kruispunt van onderwijs, cultuur en media, zoals bestuurslid van belangenorganisatie Kunsten ’92.
Over het NedPhO|NKO
Bezoekers: 70.000 (2021), 190.000 (2019)
Fte’s: 120 (2021)
Kosten 2021: € 11,6 mln
Inkomsten 2021: € 13,4 mln
[Bron:NedPhO)|NKO]
‘Jongeren vinden onze nieuwe chef-dirigent een coole gast’
Rob Streevelaar is algemeen directeur van het Nederlands Philharmonisch Orkest|Nederlands Kamerorkest. Eerder was hij musicus en muziekdocent. Als directeur van de SKVR Muziekschool in Rotterdam was hij initiatiefnemer van het programma ‘Ieder kind een instrument’, dat model stond voor beleidsontwikkeling en vergelijkbare programma’s elders in Nederland. Sinds 2008 is hij directeur van het NedPhO|NKO, tevens de vaste orkestpartner van de Nationale Opera. Met een omvangrijk programma voor educatie en talentontwikkeling zet het orkest zich in voor de jongere generaties.
Dus jullie doen heel veel, maar corona heeft flink roet in het eten gegooid. Is er sindsdien wel weer goed nieuws?
Walter Groenen: ‘Vorig jaar heeft de staatssecretaris de subsidie voor de MBO card verlengd. Daar ben ik erg blij mee omdat zo’n voorziening juist in het middelbaar beroepsonderwijs verschil maakt. Een periode van onzekerheid daarover is afgesloten. Sinds 2015 vragen, duwen en drammen wij daar als CJP over. Dus ik zie dat ook als een eigen verdienste.’
Rob Streevelaar: ‘Wij hebben samen met de Nationale Opera Studio de opera Dido & Aeneas gespeeld in poptempel Paradiso. Die voorstelling was in één dag uitverkocht; de zaal zat stampvol met jongeren.’
Walter Groenen, hoe gaan jullie concreet cultuuraanbod naar het mbo brengen?
WG: ‘Dan kijk ik naar Rob, of het NedPhO daar iets in kan betekenen. Maar in dat kader praten we ook met de museumwereld. Het Rijksmuseum bijvoorbeeld geeft workshops voor het beroepsonderwijs. Over productkennis ten behoeve van restauratiewerkzaamheden bijvoorbeeld. De erfgoedwereld en de cultuursector in het algemeen zijn hartstikke afhankelijk van mbo-mensen en hun vakmanschap.’
Walter Groenen, jullie zijn als CJP gespecialiseerd in het interesseren van jongeren voor cultuur. Gaat het daar goed mee?
‘Laat ik eerlijk zijn: de corona-epidemie is desastreus geweest voor de cultuurparticipatie van jongeren, want ze konden nergens heen. Voor ons als CJP leverde dat direct opzeggingen op. Met name 2020 was slecht, omdat de schooluitstapjes naar culturele instellingen toen niet doorgingen. Gelukkig hebben we dat in 2021 in met name het voortgezet onderwijs toch weer kunnen oppakken. Voor de buitenschoolse verkoop van de CJP-pas was corona ook slecht. Wat moet je met een culturele kortingspas als de culturele sector gesloten is? 2022 is een jaar van opnieuw opbouwen. Op dit moment zijn er in totaal 1,2 miljoen CJP-leden.’
Wat is jullie langetermijnstrategie?
‘Wij hebben iedere keer met een nieuwe generatie jongeren te maken. Dus de strijd om de aandacht van die jongeren is bij ons een voortdurend gegeven. Daarbij zijn we dienstbaar aan de culturele instellingen die hun aandacht zoeken, maar natuurlijk ook aan de jongeren, op een manier die bij hen past. Ons belangrijkste kanaal om dat te bewerkstelligen, is het onderwijs. Als CJP zorgen wij dat scholen geoormerkt geld krijgen om culturele educatieprogramma’s af te kunnen nemen. Dat doen we met name in het voortgezet onderwijs (vo) en in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).
Daarnaast proberen we prijsdrempels weg te nemen, door cultuurinstellingen te vragen om via CJP korting op toegang te geven. En tot slot proberen we met behulp van doelgerichte campagnes de drempel voor jongeren te verlagen. Vaak in combinatie met speciale events, waar de culturele sector zelf jongeren probeert te bereiken. Daar kunnen wij met onze kanalen zorgen dat ze er ook daadwerkelijk op afkomen. En ik moet zeggen: zo’n Lorenzo Viotti met z’n Instagram-account maakt ons leven een stuk makkelijker.’
Rob Streevelaar, wat voor impact heeft corona gehad op het NedPhO|NKO?
‘Dat was ook niet best natuurlijk. We hebben twee jaar lang nauwelijks kunnen optreden; en als het al kon in halflege zalen, of online. Dramatisch, ook voor de participatie van kinderen en jongeren. Enkele jaargangen Amsterdamse schoolkinderen zijn veel minder met klassieke muziek in aanraking gekomen dan voorheen.’
Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Een waarheid als een koe die de klassieke muziek al vele jaren parten speelt. De klassieke concertzaal staat nu eenmaal ver af van de meeste jongeren. Het Nederlandse Philharmonisch Orkest/Nederlands Kamer Orkest (NedPhO|NKO) probeert al jaren haar populariteit onder deze doelgroep te vergroten en lijkt daar in toenemende mate in te slagen. Een succes waar de organisatie Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) instrumenteel in is geweest. Met haar uitgebreide netwerk in het onderwijs staat het 61-jarige CJP al jaren voor de opdracht om steeds opnieuw aansluiting te vinden bij opeenvolgende generaties jongeren. Een gesprek met NedPhO-directeur Rob Streevelaar en CJP-directeur Walter Groenen over hoe jongeren te verleiden tot cultuurconsumptie.
‘Rob Streevelaar, ik heb begrepen dat er bij het NedPhO|NKO sprake is van een ‘Viotti-effect’
‘Ja, dat klopt. Onze chef-dirigent sinds vorig jaar, Lorenzo Viotti, doet het enorm goed onder jongeren. We hebben tegenwoordig concerten waarbij bijna 50% van het publiek uit mensen onder de 30 bestaat. Dat is echt ongekend. Hij is zelf 32 jaar, heeft een geweldige uitstraling en dat spreekt aan. Daarbij is het zijn missie om het publiek voor klassieke muziek te verbreden, maar hij houdt ook van hiphop en uitgaan. Ze vinden hem een coole gast.’
Ik neem aan dat Viotti niet de enige troef is die jullie hebben ingezet om jongeren te bereiken.
Streevelaar: ‘Zeer zeker niet. We zijn al vele jaren bezig, met name voor scholieren. We nodigen jaarlijks vele lagere scholen een dag uit bij ons in de NedPhO-Koepel in Amsterdam-Oost. Daar wonen ze een repetitie of voorstelling bij, praten ze met de orkestleden en ervaren ze echt wat klassieke muziek is. Vóór die dag hebben ze dan al enkele van onze musici voor de klas gehad en hebben ze via vlogs al kennisgemaakt met de dirigent en andere musici. Ons educatieprogramma bestaat nu zo’n twintig jaar en we bereiken er jaarlijks zo’n tienduizend kinderen mee.
Daarnaast werken we samen met het Leerorkest, dat aan zo’n vijfduizend Amsterdamse schoolkinderen de kans biedt om op school klassieke muziek te maken in een orkest.’
Jongeren en klassieke muziek; dat was jarenlang een lastig dossier. Het Nederlands Philharmonisch Orkest en de organisatie Cultureel Jongeren Paspoort trekken er al jaren hard aan, met plotseling resultaat. Een interview met directeuren Rob Streevelaar (NedPhO|NKO) en Walter Groenen (CJP).
Walter Groenen, CJP
Rob Streevelaar, kan het NedPhO|NKO daaraan bijdragen?
RS: ‘Graag, maar wij zijn vooral actief in het primair onderwijs en dat is niet voor niks. Op die leeftijd staan kinderen nog open voor klassieke muziek. We doen weleens wat voor het mbo, maar kleiner in omvang. Wat wij graag bieden, zijn stageplaatsen voor jonge mensen: podiumtechniek, op- en afbouw, marketing. Maar voor dat soort functies denken mbo-leerlingen niet aan een orkest.’
Hebben jullie ook aandacht voor het bereiken van kinderen en jongeren uit verschillende culturele achtergronden?
RS: ‘Nou, met het bereiken van de Amsterdamse schooljeugd heb je alle culturele achtergronden wel te pakken. We werken veel met scholen in stadsdelen waar de cultuurparticipatie nog laag is.’
WG: ‘Ik denk dan meer aan de randen van het land. Een Amsterdams kind kan voor die € 15 CJP-geld veel meer cultuur inkopen dan een kind uit Oost-Groningen. Ik zou meer inzicht willen hebben in hoe die verschillen eruitzien. Dan zouden we op basis daarvan verder kunnen sturen: ieder kind gelijke kansen op culturele ontwikkeling.’
Rob Streevelaar, hoe gaan jullie zorgen dat het Viotti-effect niet plots verdwenen is als jullie chef-dirigent over een aantal jaren een nieuwe baan vindt?
RS: ‘Het Viotti-effect is onvervangbaar. Ik hoop dat hij heel lang blijft. Maar het belangrijkst is, en dat maakt mij optimistisch: jongeren die, verleid door Lorenzo, voor het eerst onze concerten bezoeken, laten weten hoe geweldig ze die live-ervaring van een groot orkest vinden. Ik vertrouw erop dat dat bij hen beklijft, zoals dat ook ooit bij mij werkte.’
Meer weten over de vijf drivers van transformatie?
naar boven
Over CJP
Bereik: 1,2 mln. CJP-leden
Fte’s: 10
Kosten 2021: € 2,37 mln
Inkomsten 2021: € 2,29 mln
[Bron: CJP]
‘De corona-epidemie is desastreus geweest voor de cultuurparticipatie van jongeren’
Walter Groenen is directeur van CJP. Als bedrijfseconoom begon zijn carrière bij de Postbank, als productmanager jeugdspaarrekening. In 2002 stapte hij van de bank over naar de publieke omroep, als marketing- en communicatieadviseur netcoördinatie, waarna hij in 2004 bij het Internationaal Film Festival Rotterdam in dienst trad als zakelijk leider. In augustus 2006 trad hij in dienst bij CJP als directeur en dat is hij nog steeds. Bekleedt naast zijn baan tal van nevenfuncties op het kruispunt van onderwijs, cultuur en media, zoals bestuurslid van belangenorganisatie Kunsten ’92.
Over het NedPhO|NKO
Bezoekers: 70.000 (2021), 190.000 (2019)
Fte’s: 120 (2021)
Kosten 2021: € 11,6 mln
Inkomsten 2021: € 13,4 mln
[Bron:NedPhO)|NKO]
Rob Streevelaar is algemeen directeur van het Nederlands Philharmonisch Orkest|Nederlands Kamerorkest. Eerder was hij musicus en muziekdocent. Als directeur van de SKVR Muziekschool in Rotterdam was hij initiatiefnemer van het programma ‘Ieder kind een instrument’, dat model stond voor beleidsontwikkeling en vergelijkbare programma’s elders in Nederland. Sinds 2008 is hij directeur van het NedPhO|NKO, tevens de vaste orkestpartner van de Nationale Opera. Met een omvangrijk programma voor educatie en talentontwikkeling zet het orkest zich in voor de jongere generaties.
‘Jongeren vinden onze nieuwe chef-dirigent een coole gast’
Dus jullie doen heel veel, maar corona heeft flink roet in het eten gegooid. Is er sindsdien wel weer goed nieuws?
Walter Groenen: ‘Vorig jaar heeft de staatssecretaris de subsidie voor de MBO card verlengd. Daar ben ik erg blij mee omdat zo’n voorziening juist in het middelbaar beroepsonderwijs verschil maakt. Een periode van onzekerheid daarover is afgesloten. Sinds 2015 vragen, duwen en drammen wij daar als CJP over. Dus ik zie dat ook als een eigen verdienste.’
Rob Streevelaar: ‘Wij hebben samen met de Nationale Opera Studio de opera Dido & Aeneas gespeeld in poptempel Paradiso. Die voorstelling was in één dag uitverkocht; de zaal zat stampvol met jongeren.’
Walter Groenen, hoe gaan jullie concreet cultuuraanbod naar het mbo brengen?
WG: ‘Dan kijk ik naar Rob, of het NedPhO daar iets in kan betekenen. Maar in dat kader praten we ook met de museumwereld. Het Rijksmuseum bijvoorbeeld geeft workshops voor het beroepsonderwijs. Over productkennis ten behoeve van restauratiewerkzaamheden bijvoorbeeld. De erfgoedwereld en de cultuursector in het algemeen zijn hartstikke afhankelijk van mbo-mensen en hun vakmanschap.’
Walter Groenen, jullie zijn als CJP gespecialiseerd in het interesseren van jongeren voor cultuur. Gaat het daar goed mee?
‘Laat ik eerlijk zijn: de corona-epidemie is desastreus geweest voor de cultuurparticipatie van jongeren, want ze konden nergens heen. Voor ons als CJP leverde dat direct opzeggingen op. Met name 2020 was slecht, omdat de schooluitstapjes naar culturele instellingen toen niet doorgingen. Gelukkig hebben we dat in 2021 in met name het voortgezet onderwijs toch weer kunnen oppakken. Voor de buitenschoolse verkoop van de CJP-pas was corona ook slecht. Wat moet je met een culturele kortingspas als de culturele sector gesloten is? 2022 is een jaar van opnieuw opbouwen. Op dit moment zijn er in totaal 1,2 miljoen CJP-leden.’
Wat is jullie langetermijnstrategie?
‘Wij hebben iedere keer met een nieuwe generatie jongeren te maken. Dus de strijd om de aandacht van die jongeren is bij ons een voortdurend gegeven. Daarbij zijn we dienstbaar aan de culturele instellingen die hun aandacht zoeken, maar natuurlijk ook aan de jongeren, op een manier die bij hen past. Ons belangrijkste kanaal om dat te bewerkstelligen, is het onderwijs. Als CJP zorgen wij dat scholen geoormerkt geld krijgen om culturele educatieprogramma’s af te kunnen nemen. Dat doen we met name in het voortgezet onderwijs (vo) en in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).
Daarnaast proberen we prijsdrempels weg te nemen, door cultuurinstellingen te vragen om via CJP korting op toegang te geven. En tot slot proberen we met behulp van doelgerichte campagnes de drempel voor jongeren te verlagen. Vaak in combinatie met speciale events, waar de culturele sector zelf jongeren probeert te bereiken. Daar kunnen wij met onze kanalen zorgen dat ze er ook daadwerkelijk op afkomen. En ik moet zeggen: zo’n Lorenzo Viotti met z’n Instagram-account maakt ons leven een stuk makkelijker.’
Rob Streevelaar, wat voor impact heeft corona gehad op het NedPhO|NKO?
‘Dat was ook niet best natuurlijk. We hebben twee jaar lang nauwelijks kunnen optreden; en als het al kon in halflege zalen, of online. Dramatisch, ook voor de participatie van kinderen en jongeren. Enkele jaargangen Amsterdamse schoolkinderen zijn veel minder met klassieke muziek in aanraking gekomen dan voorheen.’
Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Een waarheid als een koe die de klassieke muziek al vele jaren parten speelt. De klassieke concertzaal staat nu eenmaal ver af van de meeste jongeren. Het Nederlandse Philharmonisch Orkest/Nederlands Kamer Orkest (NedPhO|NKO) probeert al jaren haar populariteit onder deze doelgroep te vergroten en lijkt daar in toenemende mate in te slagen. Een succes waar de organisatie Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) instrumenteel in is geweest. Met haar uitgebreide netwerk in het onderwijs staat het 61-jarige CJP al jaren voor de opdracht om steeds opnieuw aansluiting te vinden bij opeenvolgende generaties jongeren. Een gesprek met NedPhO-directeur Rob Streevelaar en CJP-directeur Walter Groenen over hoe jongeren te verleiden tot cultuurconsumptie.
‘Rob Streevelaar, ik heb begrepen dat er bij het NedPhO|NKO sprake is van een ‘Viotti-effect’
‘Ja, dat klopt. Onze chef-dirigent sinds vorig jaar, Lorenzo Viotti, doet het enorm goed onder jongeren. We hebben tegenwoordig concerten waarbij bijna 50% van het publiek uit mensen onder de 30 bestaat. Dat is echt ongekend. Hij is zelf 32 jaar, heeft een geweldige uitstraling en dat spreekt aan. Daarbij is het zijn missie om het publiek voor klassieke muziek te verbreden, maar hij houdt ook van hiphop en uitgaan. Ze vinden hem een coole gast.’
Ik neem aan dat Viotti niet de enige troef is die jullie hebben ingezet om jongeren te bereiken.
Streevelaar: ‘Zeer zeker niet. We zijn al vele jaren bezig, met name voor scholieren. We nodigen jaarlijks vele lagere scholen een dag uit bij ons in de NedPhO-Koepel in Amsterdam-Oost. Daar wonen ze een repetitie of voorstelling bij, praten ze met de orkestleden en ervaren ze echt wat klassieke muziek is. Vóór die dag hebben ze dan al enkele van onze musici voor de klas gehad en hebben ze via vlogs al kennisgemaakt met de dirigent en andere musici. Ons educatieprogramma bestaat nu zo’n twintig jaar en we bereiken er jaarlijks zo’n tienduizend kinderen mee.
Daarnaast werken we samen met het Leerorkest, dat aan zo’n vijfduizend Amsterdamse schoolkinderen de kans biedt om op school klassieke muziek te maken in een orkest.’
Jongeren en klassieke muziek; dat was jarenlang een lastig dossier. Het Nederlands Philharmonisch Orkest en de organisatie Cultureel Jongeren Paspoort trekken er al jaren hard aan, met plotseling resultaat. Een interview met directeuren Rob Streevelaar (NedPhO|NKO) en Walter Groenen (CJP).