Deze website maakt gebruik van cookies

BDO Nederland gebruikt cookies en trackingtechnologieën om het browser-gebruik op onze online publicaties te verbeteren, gepersonaliseerde content te tonen en traffic te analyseren. Door op akkoord te klikken, stemt u in met het gebruik van cookies. Lees meer over ons cookiebeleid en privacybeleid.

0

4

1

2

5

23

7

33,3%

66,6%

35,7%

35,7%

16,7%

14,3%

33,3%

21,4%

19,0%

47,6%

7,1%

9,5%

47,4%

38,1%

61,9%

26,2%

33,3%

26,2%

9,5%

19,1%

23,8%

12%

15%

73%

11,9%

28,6%

59,5%

33,3%

7,1%

28,6%

19,1%

59,5%

38,1%

57,1%

3,55

3,48

2,69

3,98

5,83

4,19

4,29

32%

35%

40%

Onderzoek

Innovatie in

de Nederlandse foodsector  

Eefje de Vries,
Industry Lead Food & Flowers en Belasting-adviseur bij BDO

‘De sector doet het goed. Maar het móét en kán beter, voor een bestendige toekomst’

Zonder innovatie geen vooruitgang. Dat heeft de Nederlandse foodsector de afgelopen decennia wel bewezen. Of zoals de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland stelt: ’De Nederlandse topsector agri & food is sterk, innovatief, hoogproductief en blinkt uit op logistiek gebied.’

 

De sector doet het dus goed. Toch móét en kán het beter, voor een bestendige toekomst. Want die is allerminst vanzelfsprekend. De productie van voedsel gaat vrijwel altijd gepaard met zogeheten externaliteiten, ofwel schade die de productie met zich meebrengt. Denk aan milieubelasting, inbreuk op het dierenwelzijn, obesitas vanwege een hoog suikergehalte of infectieziektes zoals zoönosen. Dat maakt innoveren in food vaak een extra complex proces. En dat betekent voor veel van de betrokken bedrijven – op zijn zachtst gezegd – een uitdaging.  


We vroegen diverse vertegenwoordigers uit de foodsector naar de stand van zaken, naar hun drijfveren en belemmeringen op het gebied van innovatie. Wat doen ze op dit moment aan innovatie en waarom? Of wat weerhoudt ze ervan? Is er een strategie, werken ze samen, en met wie? En benutten ze de bestaande subsidiemogelijkheden?  

 

Dat levert een aantal interessante, leerzame inzichten op die we graag met u delen. Niet in de laatste plaats het besef dat er wel degelijk kansen liggen voor de betrokken bedrijven als het gaat om innovatie. Want die zijn er. Dat zien we ook in het interview met smeerkaasproducent ERU en het gesprek met innovatie- en sustainability-expert Niels Dijkman. En dat is een positief bericht voor
de sector.  

 

Voor alle duidelijkheid: deze publicatie is niet uitputtend bedoeld: we belichten enkele facetten van innovatie en formuleren een aantal – hopelijk inspirerende – aanbevelingen.

 

Veel leesplezier!  

 

Eefje de Vries

1. TRENDS

Innovatie in de foodsector vindt op vele vlakken plaats. Zo is er innovatie binnen de ketens. Denk aan de Natuur & Boerprogramma’s van Albert Heijn, waarbij de supermarkt langdurige samenwerkingsverbanden aangaat met bijna 450 melkveehouders, 100 varkensboeren, 200 pluimveehouders en 360 groente- en fruittelers. Binnen dit programma maken de partijen afspraken over onder andere duurzaamheid en innovaties.

Ook zien we bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden ontstaan tussen machinefabrikanten en foodproducenten. Deze samenwerkingsverbanden gericht op verbetering noemen we sociale innovatie. Daarnaast is er sprake van innovatie op het gebied van marketing. Denk aan maaltijdverpakkingen voor eenpersoonshuishoudens, maaltijdboxen en het bezorgen van boodschappen aan huis. Ook de trend van ‘de gezonde keuzes’ lijkt door te zetten. Verse producten, plantaardige diëten en vleesvervangers. Tot slot innoveert de sector ook op een revolutionaire manier als het gaat om producten zelf. Wat te denken van kweekvlees, zeewierburgers, minder suiker, vet, zout en nieuwe fermentatie-technieken, of sprinkhanen als basis voor pizzameel. Het zijn daarbij vrijwel allemaal innovaties die tevens gelinkt zijn aan het thema duurzaamheid.  Want ook de foodsector kan niet om deze ontwikkeling heen.

Op welk gebied innoveert uw organisatie?

90% van de respondenten houdt zich binnen de organisatie bezig met innovatie. Met 40% is productinnovatie het belangrijkste aandachtsgebied binnen de geënquêteerde bedrijven in de foodsector. Gevolgd door marketinginnovatie, met 35%. Bij marketinginnovatie draait het onder andere om verpakkingen en prijsstrategieën. Hekkensluiter van de top 3 – met 32% - is procesinnovatie. Denk hierbij aan innovaties in het productieproces, de supply chain en in de logistiek.

Marketinginnovatie

Procesinnovatie

Productinnovatie

Innovatiegebieden

Marktontwikkeling

Concurrentievoorsprong

Wet & Regelgeving

Inspelen op behoefte afnemer

Inspelen op klantbehoefte

Duurzaamheid

Efficientie / kostprijsreductie

Wat is de belangrijkste reden dat uw organisatie innoveert?

Belangrijkste redenen om te innoveren

 

Belangrijkste motivatie: inspelen op de klantbehoefte. Maar liefst 6 op de 10 respondenten geeft dit aan. De klant – de commerciële drive - staat dus letterlijk centraal bij innovatie-activiteiten. Opvallend: een zeer actueel maatschappelijk thema als duurzaamheid blijkt ‘slechts’ de derde aanleiding, nog volgend op efficiency en kostprijsreductie    . Wat verder opvalt is dat bijna 4 op de 10 aangeeft te innoveren vanuit de wens of noodzaak om in te spelen op de behoefte van de retailer. De grote invloed van de retailers is al vele jaren een bekend gegeven en blijkt ook verder in dit rapport.

Consumententrends

Vijf grootste trends in food:

1

2

3

4

 

5

Bron: Rabobank

Duidelijkheid over herkomst  

Gezond, gezonder, gezondst

Maximalisatie van gemak

Hybride consument
(behoefte aan unieke producten versus standaard/goedkoopste)

Verduurzaming

 

Belangrijkste trends in de voedselproducerende en/of verwerkende industrie

Traceability

High tech producten

Biologisch

Plant based producten

Belang van gezondheid

Duurzame bedrijfsvoering

Schaarste, veranderende supplychain

Belangrijkste trends

Gevraagd naar de belangrijkste trends in de sector blijkt het ‘belang van gezondheid’ koploper
(met bijna zes op de tien). Gevolgd door de (sterk tijdgebonden) gevolgen van corona. Denk aan permanente schaarste van grondstoffen en een veranderde supply chain    . Die vragen om
innovatie, niet uit luxe maar uit noodzaak. Duurzame bedrijfsvoering komt op de derde plaats.

Als vierde trend wordt ‘traceability’ (duidelijkheid over herkomst) genoemd. Deze trend speelt nadrukkelijk in op de behoefte op dit gebied bij de consument. Ook de toenemende wet- en regelgeving speelt hierbij een belangrijke rol.  

Bekend met CSRD/verplichting te rapporteren over duurzaamheidsafspraken?

Ja, bekend en passen wij toe

Ja. Ken ik, maar doen wij niet of is bij ons niet van toepassing

Nee, niet bekend mee

Nieuwe richtlijn duurzaamheidsverslaglegging op komst

We vroegen de respondenten of ze bekend zijn met de toekomstige rapportageplicht op grond van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)    . Een kleine 60% van de respondenten is onbekend met de richtlijn of geeft aan die wel te kennen, maar er nog niets mee te doen (bijna 30%). Dat is deels te verklaren doordat circa 75% van de respondenten behoort tot het mkb met maximaal 100 medewerkers en (nog) niet onder de verplichting valt.

Let op!

In de foodsector vallen veel afnemers (de retailers bijvoorbeeld) onder de CSRD. Zij zullen eisen stellen aan hun ketenpartners op dit gebied. Dat betekent een afgeleide rapportageverplichting, ook voor veel kleinere bedrijven die niet direct onder de CSRD vallen. Tijdig anticiperen is om die reden verstandig. Bovendien kan het ook nu al bijdragen aan inzicht en focus op een duurzame bedrijfsvoering.

2. KANSEN EN BELEMMERINGEN  

De sector is actief als het gaat om innovatie en optimistisch over de toekomst. Maar innovatie in food is vaak een complex proces. Bovendien is de macht van de retailers groot en heerst er stevige maatschappelijke druk. Die dwingt de sector te innoveren, vooral waar het gaat om duurzamere producten of bedrijfsvoering en de rapportage daarover. En de consument is behoudend; die levert niet graag in op smaak en wil slechts in beperkte mate betalen voor vernieuwing. Tegelijkertijd zijn er voldoende kansen voor de sector, voornamelijk op strategisch en organisatorisch vlak.      

Hoe zou u het innovatieniveau van de Nederlandse foodsector beoordelen op een schaal van 1 tot 7 sterren, waarbij 1 ster zeer laag is en 7 zeer hoog?

Verwacht u de komende jaren meer of minder aandacht voor innovatie
in de foodsector?

Minder

Gelijk

Meer

Aandacht voor innovatie

90% van de respondenten is daadwerkelijk bezig met innovatie en men beoordeelt het innovatieniveau van de totale sector positief (vijf uit zeven sterren). Ook over de toekomst is men optimistisch: 73% verwacht de komende jaren eerder meer dan minder innovaties in de sector.

 

Noot: Uit CBS Monitoren Topsectoren blijkt dat foodsector goed is voor 0,7 miljard euro aan Research & Development, een aandeel van 8%     in de totale R&D van Nederlandse topsectoren.

 

Zijn er afgelopen drie jaar factoren geweest die uw innovatie-activiteiten ooit hebben verhinderd of belemmerd? Welke factoren waren dat?

Moeite met het vinden van samenwerkingspartners voor innovatie

Gebrek aan financiële middelen

Geen van de bovenstaande

Moeite met het omzetten van creatieve ideeen in concrete innovaties

Gebrek aan tijd

Moeite met het vinden van geschikt personeel

Heeft u een innovatie-afdeling of iemand die specifiek bezig is met innovatie?

Ja

Nee

Belemmerende factoren

We vroegen naar de belemmerende factoren bij innovatie. Tijd, capaciteit en budget blijken de belangrijkste factoren voor het realiseren van innovatiedoelstellingen.

 

Innovatie kan kostbaar zijn en een lange adem vergen. Het zou om die reden niet onlogisch zijn als financiële mogelijkheden als belangrijke belemmering worden genoemd om niet te innoveren. Het onderzoek laat echter zien dat het niet zozeer budget is, maar vooral (een gebrek aan) tijd en capaciteit. Dat is weer niet zo vreemd als je kijkt naar de krapte op de arbeidsmarkt en hoe innovatie is geborgd binnen organisaties. Zo heeft 61% geen innovatieafdeling. Ter nuancering: het gaat in dit specifieke geval meestal om middelgrote en kleinere bedrijven. Dat betekent dat innovatie vaak ‘een taak erbij’ is.

 

De macht van de retailer

We vroegen naar de invloed van verschillende stakeholders bij innovatie. Het retailkanaal is volgens de respondenten (met een kleine 50%) de partij met de meeste invloed op het innovatiebeleid, meer nog dan de eindconsument. Als beduidend minder wordt de invloed van werknemers, investeerders en groothandel gezien.

Heeft u een innovatie-afdeling, iemand die specifiek bezig is met innovatie?

Overig

Werknemers

Eindklant / consument

Investeerders

Groothandel

Retailkanaal

Extern advies

Twee op de drie respondenten geeft aan extern advies bij innovatie in te winnen, met de volgende aandachtsgebieden.

Wint u momenteel extern advies voor de keuzes die u maakt op het gebied van innovatie? Zo ja, op welk gebied?

Nee

Uitvoering

Financieel

Organisatorisch

Strategisch

Over de noodzaak

van een innovatie-strategie in food

Het succes van innovatie in de foodsector staat of valt met een slimme strategie’, aldus innovatie- en sustainability-expert Niels Dijkman van BDO. Begrippen als ‘samenwerking’ en ‘toekomstbestendigheid’ zijn daarbij key.

56% IS BEKEND MET ZOWEL DE INNOVATIEBOX ALS DE WBSO, 26% IS NIET BEKEND MET DE SUBSIDIE-MOGELIJKHEDEN

Bent u van plan subsidie voor uw innovaties aan te vragen?

Nee

Ja

Innovatiesubsidies

Op de open vraag ‘Acht u subsidies effectief om innovatie te stimuleren?’, antwoordden meerdere respondenten positief. Er zijn verschillende innovatiesubsidies, waaronder de WBSO (Wet Bevordering Speur en Ontwikkelingswerk) en de innovatiebox. Meer dan de helft (56%) is bekend met beide subsidievormen. Een derde van de respondenten is echter niet van plan deze subsidies aan te vragen. Belangrijke redenen: tijdsbeslag en een beperkt slaagpercentage.

Sector laat subsidiekansen liggen

Respondenten geven aan dat zij geen subsidie aanvragen, omdat de aanvraag veel tijd kost. Ook de verplichte administratie in de subsidieperiode ziet men als een barrière. BDO herkent in de praktijk dat ondernemers dit als een serieuze drempel zien. Toch kunnen de fiscale innovatiesubsidies WBSO en de innovatiebox voor veel foodbedrijven een mooie stimulans betekenen voor de (financiering van) innovatie. Neem een externe partij in handen, die het voor je uitzoekt, regelt én voor elkaar krijgt. En benut zo het subsidiepotentieel.

Gouden vondst verzilverd

Lees het verhaal van Maurits Sandberg, general manager bij
ERU en Eefje de Vries, Industry Lead Food & Flowers en Belasting-adviseur bij BDO over het succesvolle WBSO-traject van de koninklijke smeerkaasmaker.

Eefje de Vries,
Industry Lead Food & Flowers en Belasting-adviseur bij BDO

Fiscale subsidies in vogelvlucht  

WBSO

32% (40% voor starters) over S&O-grondslag tot € 350.000

16% over S&O-grondslag vanaf € 350.000

Ontwikkeling van technische nieuwe onderdelen van fysieke producten,
fysieke productieprocessen en/of programmatuur

Technisch wetenschappelijk onderzoek

 

Loonkostensubsidie voor loonkosten en overige kosten verbonden aan speur- en ontwikkelingswerk:

 

 

 

Er zijn twee soorten projecten die in aanmerking komen voor de WBSO:

 

 

 

 

De ontwikkeling moet technisch nieuw zijn voor de aanvrager en door eigen medewerkers worden uitgevoerd. Daarnaast moeten de werkzaamheden binnen de lidstaten van de Europese Unie plaatsvinden om de uren mee te nemen in de subsidie.

 

Voorbeelden van WBSO-ontwikkelingen in de foodsector

• Veredeling  

• Receptuurverbetering (gezonder, goedkoper, duurzamer)

• Nieuwe recepturen

• Ontwikkelingen aan verpakkingen

• Ontwikkeling/aanpassing van productieproces

Innovatiebox

De innovatiebox geeft effectief een korting op de vennootschapsbelasting over de winst die voorkomt uit uw innovatie. Als u aan de voorwaarden voldoet, worden uw innovatieve opbrengsten niet tegen 25,8% maar effectief tegen maximaal 9% vennootschapsbelasting belast. De eerste sleutel tot de innovatiebox is de WBSO. Daarmee toont de ondernemer aan dat de onderneming de innovatie zelf heeft ontwikkeld. De omzet van de onderneming bepaalt of er nog een extra toegangsbewijs nodig is voor de innovatiebox. Dat is het geval wanneer uw wereldwijde omzet de afgelopen vijf jaar meer dan 250 miljoen euro bedraagt, of wanneer de opbrengsten uit innovatie in de afgelopen vijf jaar meer dan 37,5 miljoen euro telden. Dit zijn onder andere de mogelijke extra toegangsbewijzen:

• Een (aangevraagd) octrooi of kwekersrecht
• Programmatuur

3. LESSONS LEARNED

De sector is op de goede weg als het gaat om innovatie. Toch moet het beter, voor een bestendige toekomst. En die ruimte is er, bewijst dit onderzoek. We maken de balans op en komen tot de volgende lessen.

Nederland is een innovatief land op het gebied van food. Daarbij nemen we vooral de klantbehoefte als vertrekpunt. Inspelen op de gezondheids-trend spant hierbij de kroon.

Hoewel de macht van de retailer groot is en er weinig ruimte lijkt om zelf te innoveren, zijn er voor foodbedrijven wel degelijk kansen. Denk aan kleine voedselproducenten die exclusief voor grote retailers produceren.

De sector wordt gedwongen om te innoveren, vooral als het gaat om duurzamere producten of bedrijfsvoering en de rapportage daarover.

Duurzaamheid krijgt nog niet de aandacht die het verdient. Dat is geen idealistische stellingname, maar de realiteit. De wetgever zal steeds strengere eisen stellen (CSRD) en het is verstandig om hierop tijdig te anticiperen.

Op strategisch en organisatorisch vlak is er ruimte om meer werk te maken van innovatie. De grootste uitdagingen, capaciteit en tijd, zijn voor een deel te overwinnen door de juiste prioriteiten te stellen, te werken met de juiste partners en een effectief proces.

Subsidiemogelijkheden worden – hoewel zeker de moeite waard - niet optimaal benut. Hier ligt nog veel potentieel.  

OVER HET ONDERZOEK

Het onderzoek is uitgevoerd tussen april en augustus 2022. Het onderzoek bestond uit een kwantitatief deel (diepte-interviews) en een kwantitatief deel (telefonische en online enquêtes). In totaal hebben 47 bedrijven medewerking verleend.

 

Het functieprofiel van de deelnemers bestond voor circa een derde uit directeuren, eigenaren en dga’s, en voor circa een derde uit financieel directeuren en verantwoordelijken. Het resterende deel respondenten bekleedde overige functies, zoals innovatiemanagers.

 

De gemiddelde bedrijfsomvang van de deelnemende respondenten bedroeg circa 900 fte, variërend van enkele medewerkers tot 25.000. De deelnemende bedrijven zijn gevestigd door heel Nederland en werken veelal internationaal. De omvang en diversiteit van de respondenten is daarmee een representatieve afspiegeling van de foodsector in Nederland.

 

Het onderzoek is uitgevoerd door marketing- en onderzoeksbureau RVS Marketing

ca. 50%

tussen de 10-100

medewerkers

ca. 25%

100+ medewerkers

47

respondenten

Aantal bedrijven

> 1.000

750 - 1.000

500 - 750

250 - 500

100 - 250

10 - 100

<10

Vaker dit soort publicaties ontvangen?

Wilt u geen publicatie missen? Meld u dan nú aan voor onze e-mailnieuwsbrief of geef aan welke informatie u per mail wenst te ontvangen via

bdo.nl/communicatievoorkeuren

Neem contact met ons op

Eefje de Vries

Industry Lead Food & Flowers
en Belastingadviseur

eefje.de.vries@bdo.nl

 

 

Niels Dijkman  

Innovatie- en sustainability-expert 

niels.dijkman@bdo.nl

 

 

Verwacht u de komende jaren meer of minder aandacht voor innovatie
in de foodsector?

Minder

Gelijk

Meer

‘De sector doet het goed. Maar het móét en kán beter, voor een bestendige toekomst’

Zonder innovatie geen vooruitgang. Dat heeft de Nederlandse foodsector de afgelopen decennia wel bewezen. Of zoals de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland stelt: ’De Nederlandse topsector agri & food is sterk, innovatief, hoogproductief en blinkt uit op logistiek gebied.’

 

De sector doet het dus goed. Toch móét en kán het beter, voor een bestendige toekomst. Want die is allerminst vanzelfsprekend. De productie van voedsel gaat vrijwel altijd gepaard met zogeheten externaliteiten, ofwel schade die de productie met zich meebrengt. Denk aan milieubelasting, inbreuk op het dierenwelzijn, obesitas vanwege een hoog suikergehalte of infectieziektes zoals zoönosen. Dat maakt innoveren in food vaak een extra complex proces. En dat betekent voor veel van de betrokken bedrijven – op zijn zachtst gezegd – een uitdaging.  


We vroegen diverse vertegenwoordigers uit de foodsector naar de stand van zaken, naar hun drijfveren en belemmeringen op het gebied van innovatie. Wat doen ze op dit moment aan innovatie en waarom? Of wat weerhoudt ze ervan? Is er een strategie, werken ze samen, en met wie? En benutten ze de bestaande subsidiemogelijkheden?  

 

Dat levert een aantal interessante, leerzame inzichten op die we graag met u delen. Niet in de laatste plaats het besef dat er wel degelijk kansen liggen voor de betrokken bedrijven als het gaat om innovatie. Want die zijn er. Dat zien we ook in het interview met smeerkaasproducent ERU en het gesprek met innovatie- en sustainability-expert Niels Dijkman. En dat is een positief bericht voor de sector.  

 

Voor alle duidelijkheid: deze publicatie is niet uitputtend bedoeld: we belichten enkele facetten van innovatie en formuleren een aantal – hopelijk inspirerende – aanbevelingen.

 

Veel leesplezier!  

 

Eefje de Vries

Eefje de Vries,
Industry Lead Food & Flowers en Belasting-adviseur bij BDO

1. TRENDS

Innovatie in de foodsector vindt op vele vlakken plaats. Zo is er innovatie binnen de ketens. Denk aan de Natuur & Boerprogramma’s van Albert Heijn, waarbij de supermarkt langdurige samenwerkingsverbanden aangaat met bijna 450 melkveehouders, 100 varkensboeren, 200 pluimveehouders en 360 groente- en fruittelers. Binnen dit programma maken de partijen afspraken over onder andere duurzaamheid en innovaties.

Ook zien we bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden ontstaan tussen machinefabrikanten en foodproducenten. Deze samenwerkingsverbanden gericht op verbetering noemen we sociale innovatie. Daarnaast is er sprake van innovatie op het gebied van marketing. Denk aan maaltijdverpakkingen voor eenpersoonshuishoudens, maaltijdboxen en het bezorgen van boodschappen aan huis. Ook de trend van ‘de gezonde keuzes’ lijkt door te zetten. Verse producten, plantaardige diëten en vleesvervangers. Tot slot innoveert de sector ook op een revolutionaire manier als het gaat om producten zelf. Wat te denken van kweekvlees, zeewierburgers, minder suiker, vet, zout en nieuwe fermentatie-technieken, of sprinkhanen als basis voor pizzameel. Het zijn daarbij vrijwel allemaal innovaties die tevens gelinkt zijn aan het thema duurzaamheid.  Want ook de foodsector kan niet om deze ontwikkeling heen.

Op welk gebied innoveert uw organisatie?

90% van de respondenten houdt zich binnen de organisatie bezig met innovatie. Met 40% is productinnovatie het belangrijkste aandachtsgebied binnen de geënquêteerde bedrijven in de foodsector. Gevolgd door marketinginnovatie, met 35%. Bij marketinginnovatie draait het onder andere om verpakkingen en prijsstrategieën. Hekkensluiter van de top 3 – met 32% - is procesinnovatie. Denk hierbij aan innovaties in het productieproces, de supply chain en in de logistiek.

Marketinginnovatie

Procesinnovatie

Productinnovatie

Innovatiegebieden

Marktontwikkeling

Concurrentievoorsprong

Wet & Regelgeving

Inspelen op behoefte afnemer

Inspelen op klantbehoefte

Duurzaamheid

Efficientie / kostprijsreductie

Wat is de belangrijkste reden dat uw organisatie innoveert?

Belangrijkste redenen om te innoveren

 

Belangrijkste motivatie: inspelen op de klantbehoefte. Maar liefst 6 op de 10 respondenten geeft dit aan. De klant – de commerciële drive - staat dus letterlijk centraal bij innovatie-activiteiten.

Opvallend:     een zeer actueel maatschap-pelijk thema als duurzaamheid blijkt ‘slechts’ de derde aanleiding, nog volgend op efficiency en kostprijsreductie    . Wat verder opvalt is dat bijna 4 op de 10 aangeeft te innoveren vanuit de wens of noodzaak om in te spelen op de behoefte van de retailer. De grote invloed van de retailers is al vele jaren een bekend gegeven en blijkt ook verder in dit rapport.

Bron: Rabobank

Consumententrends

Vijf grootste trends in food:

1

2

3

4

 

5

Duidelijkheid over herkomst  

Gezond, gezonder, gezondst

Maximalisatie van gemak

Hybride consument
(behoefte aan unieke producten versus

standaard/goedkoopste)

Verduurzaming

 

Belangrijkste trends in de voedselproducerende en/of verwerkende industrie

Traceability

High tech producten

Biologisch

Plant based producten

Belang van gezondheid

Duurzame bedrijfsvoering

Schaarste, veranderende supplychain

Belangrijkste trends

Gevraagd naar de belangrijkste trends in de sector blijkt het ‘belang van gezondheid’ koploper (met bijna zes op de tien). Gevolgd door de (sterk tijdgebonden) gevolgen van corona. Denk aan permanente schaarste van grondstoffen en een veranderde supply chain    . Die vragen om innovatie, niet uit luxe maar uit noodzaak. Duurzame bedrijfsvoering komt op de derde plaats. Als vierde trend wordt ‘traceability’

(duidelijkheid over herkomst) genoemd. Deze trend speelt nadrukkelijk in op de behoefte op dit gebied bij de consument. Ook de toenemende wet- en regel-geving speelt hierbij een belangrijke rol.  

Bekend met CSRD/verplichting te rapporteren over duurzaamheids-afspraken?

Ja, bekend en passen wij toe

Ja. Ken ik, maar doen wij niet of is bij ons niet van toepassing

Nee, niet bekend mee

Nieuwe richtlijn duurzaamheidsverslag-
legging op komst

We vroegen de respondenten of ze bekend zijn met de toekomstige rapportageplicht op grond van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)    . Een kleine 60% van de respondenten is onbekend met de richtlijn of geeft aan die wel te kennen, maar er nog niets mee te doen (bijna 30%). Dat is deels te verklaren doordat circa 75% van de respondenten behoort tot het mkb met maximaal 100 medewerkers en (nog) niet onder de verplichting valt.

Let op!

In de foodsector vallen veel afnemers (de retailers bijvoorbeeld) onder de CSRD. Zij zullen eisen stellen aan hun ketenpartners op dit gebied. Dat betekent een afgeleide rapportageverplichting, ook voor veel kleinere bedrijven die niet direct onder de CSRD vallen. Tijdig anticiperen is om die reden verstandig. Bovendien kan het ook nu al bijdragen aan inzicht en focus op een duurzame bedrijfsvoering.

2. KANSEN EN

BELEMMERINGEN  

De sector is actief als het gaat om innovatie en optimistisch over de toekomst. Maar innovatie in food is vaak een complex proces. Bovendien is de macht van de retailers groot en heerst er stevige maatschappelijke druk. Die dwingt de sector te innoveren, vooral waar het gaat om duurzamere producten of bedrijfsvoering en de rapportage daarover. En de consument is behoudend; die levert niet graag in op smaak en wil slechts in beperkte mate betalen voor vernieuwing. Tegelijkertijd zijn er voldoende kansen voor de sector, voornamelijk op strategisch en organisatorisch vlak.      

Hoe zou u het innovatieniveau van de Nederlandse foodsector beoordelen op een schaal van 1 tot 7 sterren, waarbij 1 ster zeer laag is en 7 zeer hoog?

Aandacht voor innovatie

90% van de respondenten is daadwerkelijk bezig met innovatie en men beoordeelt het innovatieniveau van de totale sector positief (vijf uit zeven sterren). Ook over de toekomst is men optimistisch: 73% verwacht de komende jaren eerder meer dan minder innovaties in de sector.

 

Noot: Uit CBS Monitoren Topsectoren blijkt dat foodsector goed is voor 0,7 miljard euro aan Research & Development, een aandeel van 8%     in de totale R&D van Nederlandse topsectoren.

 

De 3 belangrijkste factoren voor belemmering of verhindering van innovatie activiteiten

Moeite met het omzetten van creatieve ideeën in concrete innovaties

Moeite met het vinden van geschikt personeel

Gebrek aan tijd

Zijn er afgelopen drie jaar factoren geweest die uw innovatie-activiteiten ooit hebben verhinderd of belemmerd? Welke factoren waren dat?

Moeite met het omzetten van creatieve ideeen in concrete innovaties

Gebrek aan tijd

Moeite met het vinden van geschikt personeel

Moeite met het vinden van samenwerkingspartners voor innovatie

Gebrek aan financiële middelen

Geen van de bovenstaande

Heeft u een innovatie-afdeling of iemand die specifiek bezig is met innovatie?

Ja

Nee

Belemmerende factoren

We vroegen naar de belemmerende factoren bij innovatie. Tijd, capaciteit en budget blijken de belangrijkste factoren voor het realiseren van innovatiedoelstellingen.

 

Innovatie kan kostbaar zijn en een lange adem vergen. Het zou om die reden niet onlogisch zijn als financiële mogelijkheden als belangrijke belemmering worden genoemd om niet te innoveren. Het onderzoek laat echter zien dat het niet zozeer budget is, maar vooral (een gebrek aan) tijd en capaciteit. Dat is weer niet zo vreemd als je kijkt naar de krapte op de arbeidsmarkt en hoe innovatie is geborgd binnen organisaties. Zo heeft 61% geen innovatieafdeling. Ter nuancering: het gaat in dit specifieke geval meestal om middelgrote en kleinere bedrijven. Dat betekent dat innovatie vaak ‘een taak erbij’ is.

 

De macht van de retailer

We vroegen naar de invloed van verschillende stakeholders bij innovatie. Het retailkanaal is volgens de respondenten (met een kleine 50%) de partij met de meeste invloed op het innovatiebeleid, meer nog dan de eindconsument. Als beduidend minder wordt de invloed van werknemers, investeerders en groothandel gezien.

Heeft u een innovatie-afdeling, iemand die specifiek bezig is met innovatie?

Overig

Werknemers

Eindklant / consument

Investeerders

Groothandel

Retailkanaal

Extern advies

Twee op de drie respondenten geeft aan extern advies bij innovatie in te winnen, met de volgende aandachtsgebieden.

Wint u momenteel extern advies voor de keuzes die u maakt op het gebied van innovatie? Zo ja, op welk gebied?

Nee

Uitvoering

Financieel

Organisatorisch

Strategisch

Lees hier het interview

Over de

nood-zaak van

een innovatie-strategie in food

Het succes van innovatie in de foodsector staat of valt met een slimme strategie’, aldus innovatie- en sustainability-expert Niels Dijkman van BDO. Begrippen als ‘samenwerking’ en ‘toekomstbestendigheid’ zijn daarbij key.

56% IS BEKEND MET ZOWEL DE INNOVATIE-BOX ALS DE WBSO,

26% IS NIET BEKEND MET DE SUBSIDIE-MOGELIJKHEDEN

Subsidie aanvragen

Nee

Ja

Innovatiesubsidies

Op de open vraag ‘Acht u subsidies effectief om innovatie te stimuleren?’, antwoordden meerdere respondenten positief. Er zijn verschillende innovatiesubsidies, waaronder de WBSO (Wet Bevordering Speur en Ontwikkelingswerk) en de innovatiebox. Meer dan de helft (56%) is bekend met beide subsidievormen. Een derde van de respondenten is echter niet van plan deze subsidies aan te vragen. Belangrijke redenen: tijdsbeslag en een beperkt slaagpercentage.

Sector laat subsidiekansen liggen

Respondenten geven aan dat zij geen subsidie aanvragen, omdat de aanvraag veel tijd kost. Ook de verplichte administratie in de subsidieperiode ziet men als een barrière. BDO herkent in de praktijk dat ondernemers dit als een serieuze drempel zien. Toch kunnen de fiscale innovatiesubsidies WBSO en de innovatiebox voor veel foodbedrijven een mooie stimulans betekenen voor de (financiering van) innovatie. Neem een externe partij in handen, die het voor je uitzoekt, regelt én voor elkaar krijgt. En benut zo het subsidiepotentieel.

Lees hier het interview

Gouden vondst verzilverd

Lees het verhaal van Maurits Sandberg, general manager bij
ERU en Eefje de Vries, Industry Lead Food & Flowers en Belasting-adviseur bij BDO over het succesvolle WBSO-traject van de koninklijke smeerkaasmaker.

Fiscale subsidies in vogelvlucht  

Meer weten over de WSBO?

WBSO

32% (40% voor starters) over S&O-grondslag tot € 350.000

16% over S&O-grondslag vanaf € 350.000

Ontwikkeling van technische nieuwe onderdelen van fysieke producten,
fysieke productieprocessen en/of programmatuur

Technisch wetenschappelijk onderzoek

 

Loonkostensubsidie voor loonkosten en overige kosten verbonden aan speur- en ontwikkelingswerk:

 

 

 

 

 

Er zijn twee soorten projecten die in aanmerking komen voor de WBSO:

 

 

 

 

 

 

 

 

De ontwikkeling moet technisch nieuw zijn voor de aanvrager en door eigen medewerkers worden uitgevoerd. Daarnaast moeten de werkzaamheden binnen de lidstaten van de Europese Unie plaatsvinden om de uren mee te nemen in de subsidie.

 

Voorbeelden van WBSO-ontwikkelingen in de foodsector

• Veredeling  

• Receptuurverbetering (gezonder, goedkoper, duurzamer)

• Nieuwe recepturen

• Ontwikkelingen aan verpakkingen

• Ontwikkeling/aanpassing van productieproces

Innovatiebox

De innovatiebox geeft effectief een korting op de vennootschapsbelasting over de winst die voorkomt uit uw innovatie. Als u aan de voorwaarden voldoet, worden uw innovatieve opbrengsten niet tegen 25,8% maar effectief tegen maximaal 9% vennootschapsbelasting belast. De eerste sleutel tot de innovatiebox is de WBSO. Daarmee toont de ondernemer aan dat de onderneming de innovatie zelf heeft ontwikkeld. De omzet van de onderneming bepaalt of er nog een extra toegangsbewijs nodig is voor de innovatiebox. Dat is het geval wanneer uw wereldwijde omzet de afgelopen vijf jaar meer dan 250 miljoen euro bedraagt, of wanneer de opbrengsten uit innovatie in de afgelopen vijf jaar meer dan 37,5 miljoen euro telden. Dit zijn onder andere de mogelijke extra toegangsbewijzen:

• Een (aangevraagd) octrooi of kwekersrecht
• Programmatuur

Meer weten over de innovatiebox?

3. LESSONS LEARNED

De sector is op de goede weg als het gaat om innovatie. Toch moet het beter, voor een bestendige toekomst. En die ruimte is er, bewijst dit onderzoek. We maken de balans op en komen tot de volgende lessen.

Nederland is een innovatief land op het gebied van food. Daarbij nemen we vooral de klantbehoefte als vertrekpunt. Inspelen op de gezondheids-trend spant hierbij de kroon.

Hoewel de macht van de retailer groot is en er weinig ruimte lijkt om zelf te innoveren, zijn er voor foodbedrijven wel degelijk kansen. Denk aan kleine voedselproducenten die exclusief voor grote retailers produceren.

De sector wordt gedwongen om te innoveren, vooral als het gaat om duurzamere producten of bedrijfsvoering en de rapportage daarover.

Duurzaamheid krijgt nog niet de aandacht die het verdient. Dat is geen idealistische stellingname, maar de realiteit. De wetgever zal steeds strengere eisen stellen (CSRD) en het is verstandig om hierop tijdig te anticiperen.

Op strategisch en organisatorisch vlak is er ruimte om meer werk te maken van innovatie. De grootste uitdagingen, capaciteit en tijd, zijn voor een deel te overwinnen door de juiste prioriteiten te stellen, te werken met de juiste partners en een effectief proces.

Subsidiemogelijkheden worden – hoewel zeker de moeite waard - niet optimaal benut. Hier ligt nog veel potentieel.  

OVER HET ONDERZOEK

Het onderzoek is uitgevoerd tussen april en augustus 2022. Het onderzoek bestond uit een kwantitatief deel (diepte-interviews) en een kwantitatief deel (telefonische en online enquêtes). In totaal hebben 47 bedrijven medewerking verleend.

 

Het functieprofiel van de deelnemers bestond voor circa een derde uit directeuren, eigenaren en dga’s, en voor circa een derde uit financieel directeuren en verantwoordelijken. Het resterende deel respondenten bekleedde overige functies, zoals innovatiemanagers.

 

De gemiddelde bedrijfsomvang van de deelnemende respondenten bedroeg circa 900 fte, variërend van enkele medewerkers tot 25.000. De deelnemende bedrijven zijn gevestigd door heel Nederland en werken veelal internationaal. De omvang en diversiteit van de respondenten is daarmee een representatieve afspiegeling van de foodsector in Nederland.

 

Het onderzoek is uitgevoerd door marketing- en onderzoeksbureau RVS Marketing

ca. 50%

tussen de 10-100

medewerkers

ca. 25%

100+ medewerkers

47

respondenten

Aantal bedrijven

> 1.000

750 - 1.000

500 - 750

250 - 500

100 - 250

10 - 100

<10

Vaker dit soort publicaties ontvangen?

Wilt u geen publicatie missen? Meld u dan nú aan voor onze e-mailnieuwsbrief of geef aan welke informatie u per mail wenst te ontvangen via

bdo.nl/communicatievoorkeuren

Niels Dijkman  

Innovatie- en
sustainability-expert

niels.dijkman@bdo.nl

 

 

Neem contact met ons op

Eefje de Vries

Industry Lead Food & Flowers
en Belastingadviseur

eefje.de.vries@bdo.nl

 

 

Onderzoek

Innovatie in de Nederlandse foodsector  

32%

35%

40%

3,55

3,48

2,69

3,98

5,83

4,19

4,29

33,3%

7,1%

28,6%

19,1%

59,5%

38,1%

57,1%

11,9%

28,6%

59,5%

12%

15%

73%

26,2%

33,3%

26,2%

9,5%

19,1%

23,8%

38,1%

61,9%

21,4%

19,0%

47,6%

7,1%

9,5%

47,4%

35,7%

35,7%

16,7%

14,3%

33,3%

33,3%

66,6%

0

4

1

2

5

23

7

Marktontwikkeling

Concurrentievoorsprong

Wet & Regelgeving

Inspelen op behoefte afnemer

Inspelen op klantbehoefte

Duurzaamheid

Efficientie / kostprijsreductie

Traceability

High tech producten

Biologisch

Plant based producten

Belang van gezondheid

Duurzame bedrijfsvoering

Schaarste, veranderende supplychain

Overig

Werknemers

Eindklant / consument

Investeerders

Groothandel

Retailkanaal

Nee

Uitvoering

Financieel

Organisatorisch

Strategisch

1. TRENDS

2. KANSEN EN

BELEMMERINGEN  

3. LESSONS LEARNED

OVER HET ONDERZOEK

‘De sector doet het goed. Maar het móét en kán beter, voor een bestendige toekomst’

Zonder innovatie geen vooruitgang. Dat heeft de Nederlandse foodsector de afgelopen decennia wel bewezen. Of zoals de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland stelt: ’De Nederlandse topsector agri & food is sterk, innovatief, hoogproductief en blinkt uit op logistiek gebied.’

 

De sector doet het dus goed. Toch móét en kán het beter, voor een bestendige toekomst. Want die is allerminst vanzelfsprekend. De productie van voedsel gaat vrijwel altijd gepaard met zogeheten externaliteiten, ofwel schade die de productie met zich meebrengt. Denk aan milieubelasting, inbreuk op het dierenwelzijn, obesitas vanwege een hoog suikergehalte of infectieziektes zoals zoönosen. Dat maakt innoveren in food vaak een extra complex proces. En dat betekent voor veel van de betrokken bedrijven – op zijn zachtst gezegd – een uitdaging.  


We vroegen diverse vertegenwoordigers uit de foodsector naar de stand van zaken, naar hun drijfveren en belemmeringen op het gebied van innovatie. Wat doen ze op dit moment aan innovatie en waarom? Of wat weerhoudt ze ervan? Is er een strategie, werken ze samen, en met wie? En benutten ze de bestaande subsidiemogelijkheden?  

 

Dat levert een aantal interessante, leerzame inzichten op die we graag met u delen. Niet in de laatste plaats het besef dat er wel degelijk kansen liggen voor de betrokken bedrijven als het gaat om innovatie. Want die zijn er. Dat zien we ook in het interview met smeerkaasproducent ERU en het gesprek met innovatie- en sustainability-expert Niels Dijkman. En dat is een positief bericht voor de sector.  

 

Voor alle duidelijkheid: deze publicatie is niet uitputtend bedoeld: we belichten enkele facetten van innovatie en formuleren een aantal – hopelijk inspirerende – aanbevelingen.

 

Veel leesplezier!  

 

Eefje de Vries

Eefje de Vries,
Industry Lead Food & Flowers en Belasting-adviseur bij BDO

Innovatie in de foodsector vindt op vele vlakken plaats. Zo is er innovatie binnen de ketens. Denk aan de Natuur & Boerprogramma’s van Albert Heijn, waarbij de supermarkt langdurige samenwerkingsverbanden aangaat met bijna 450 melkveehouders, 100 varkensboeren, 200 pluimveehouders en 360 groente- en fruittelers. Binnen dit programma maken de partijen afspraken over onder andere duurzaamheid en innovaties.

Ook zien we bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden ontstaan tussen machinefabrikanten en foodproducenten. Deze samenwerkingsverbanden gericht op verbetering noemen we sociale innovatie. Daarnaast is er sprake van innovatie op het gebied van marketing. Denk aan maaltijdverpakkingen voor eenpersoonshuishoudens, maaltijdboxen en het bezorgen van boodschappen aan huis. Ook de trend van ‘de gezonde keuzes’ lijkt door te zetten. Verse producten, plantaardige diëten en vleesvervangers. Tot slot innoveert de sector ook op een revolutionaire manier als het gaat om producten zelf. Wat te denken van kweekvlees, zeewierburgers, minder suiker, vet, zout en nieuwe fermentatie-technieken, of sprinkhanen als basis voor pizzameel. Het zijn daarbij vrijwel allemaal innovaties die tevens gelinkt zijn aan het thema duurzaamheid.  Want ook de foodsector kan niet om deze ontwikkeling heen.

Op welk gebied innoveert uw organisatie?

90% van de respondenten houdt zich binnen de organisatie bezig met innovatie. Met 40% is productinnovatie het belangrijkste aandachtsgebied binnen de geënquêteerde bedrijven in de foodsector. Gevolgd door marketinginnovatie, met 35%. Bij marketinginnovatie draait het onder andere om verpakkingen en prijsstrategieën. Hekkensluiter van de top 3 – met 32% - is procesinnovatie. Denk hierbij aan innovaties in het productieproces, de supply chain en in de logistiek.

Marketinginnovatie

Procesinnovatie

Productinnovatie

Innovatiegebieden

Wat is de belangrijkste reden dat uw organisatie innoveert?

Belangrijkste redenen om te innoveren

 

Belangrijkste motivatie: inspelen op de klantbehoefte. Maar liefst 6 op de 10 respondenten geeft dit aan. De klant – de commerciële drive - staat dus letterlijk centraal bij innovatie-activiteiten.

Opvallend:     een zeer actueel maatschap-pelijk thema als duurzaamheid blijkt ‘slechts’ de derde aanleiding, nog volgend op efficiency en kostprijsreductie    . Wat verder opvalt is dat bijna 4 op de 10 aangeeft te innoveren vanuit de wens of noodzaak om in te spelen op de behoefte van de retailer. De grote invloed van de retailers is al vele jaren een bekend gegeven en blijkt ook verder in dit rapport.

Bron: Rabobank

Consumententrends

Vijf grootste trends in food:

1

2

3

4

 

5

Duidelijkheid over herkomst  

Gezond, gezonder, gezondst

Maximalisatie van gemak

Hybride consument
(behoefte aan unieke producten versus

standaard/goedkoopste)

Verduurzaming

 

Belangrijkste trends in de voedselproducerende en/of verwerkende industrie

Belangrijkste trends

Gevraagd naar de belangrijkste trends in de sector blijkt het ‘belang van gezondheid’ koploper (met bijna zes op de tien). Gevolgd door de (sterk tijdgebonden) gevolgen van corona. Denk aan permanente schaarste van grondstoffen en een veranderde supply chain    . Die vragen om innovatie, niet uit luxe maar uit noodzaak. Duurzame bedrijfsvoering komt op de derde plaats. Als vierde trend wordt ‘traceability’

(duidelijkheid over herkomst) genoemd. Deze trend speelt nadrukkelijk in op de behoefte op dit gebied bij de consument. Ook de toenemende wet- en regel-geving speelt hierbij een belangrijke rol.  

Bekend met CSRD/verplichting te rapporteren over duurzaamheids-afspraken?

Ja, bekend en passen wij toe

Ja. Ken ik, maar doen wij niet of is bij ons niet van toepassing

Nee, niet bekend mee

Nieuwe richtlijn duurzaamheidsverslag-
legging op komst

We vroegen de respondenten of ze bekend zijn met de toekomstige rapportageplicht op grond van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)    . Een kleine 60% van de respondenten is onbekend met de richtlijn of geeft aan die wel te kennen, maar er nog niets mee te doen (bijna 30%). Dat is deels te verklaren doordat circa 75% van de respondenten behoort tot het mkb met maximaal 100 medewerkers en (nog) niet onder de verplichting valt.

Let op!

In de foodsector vallen veel afnemers (de retailers bijvoorbeeld) onder de CSRD. Zij zullen eisen stellen aan hun ketenpartners op dit gebied. Dat betekent een afgeleide rapportageverplichting, ook voor veel kleinere bedrijven die niet direct onder de CSRD vallen. Tijdig anticiperen is om die reden verstandig. Bovendien kan het ook nu al bijdragen aan inzicht en focus op een duurzame bedrijfsvoering.

De sector is actief als het gaat om innovatie en optimistisch over de toekomst. Maar innovatie in food is vaak een complex proces. Bovendien is de macht van de retailers groot en heerst er stevige maatschappelijke druk. Die dwingt de sector te innoveren, vooral waar het gaat om duurzamere producten of bedrijfsvoering en de rapportage daarover. En de consument is behoudend; die levert niet graag in op smaak en wil slechts in beperkte mate betalen voor vernieuwing. Tegelijkertijd zijn er voldoende kansen voor de sector, voornamelijk op strategisch en organisatorisch vlak.      

Hoe zou u het innovatieniveau van de Nederlandse foodsector beoordelen op een schaal van 1 tot 7 sterren, waarbij 1 ster zeer laag is en 7 zeer hoog?

Verwacht u de komende jaren meer of minder aandacht voor innovatie
in de foodsector?

Minder

Gelijk

Meer

Aandacht voor innovatie

90% van de respondenten is daadwerkelijk bezig met innovatie en men beoordeelt het innovatieniveau van de totale sector positief (vijf uit zeven sterren). Ook over de toekomst is men optimistisch: 73% verwacht de komende jaren eerder meer dan minder innovaties in de sector.

 

Noot: Uit CBS Monitoren Topsectoren blijkt dat foodsector goed is voor 0,7 miljard euro aan Research & Development, een aandeel van 8%     in de totale R&D van Nederlandse topsectoren.

 

Zijn er afgelopen drie jaar factoren geweest die uw innovatie-activiteiten ooit hebben verhinderd of belemmerd? Welke factoren waren dat?

Moeite met het omzetten van creatieve ideeen in concrete innovaties

Gebrek aan tijd

Moeite met het vinden van geschikt personeel

Moeite met het vinden van samenwerkingspartners voor innovatie

Gebrek aan financiële middelen

Geen van de bovenstaande

Heeft u een innovatie-afdeling of iemand die specifiek bezig is met innovatie?

Ja

Nee

Belemmerende factoren

We vroegen naar de belemmerende factoren bij innovatie. Tijd, capaciteit en budget blijken de belangrijkste factoren voor het realiseren van innovatiedoelstellingen.

 

Innovatie kan kostbaar zijn en een lange adem vergen. Het zou om die reden niet onlogisch zijn als financiële mogelijkheden als belangrijke belemmering worden genoemd om niet te innoveren. Het onderzoek laat echter zien dat het niet zozeer budget is, maar vooral (een gebrek aan) tijd en capaciteit. Dat is weer niet zo vreemd als je kijkt naar de krapte op de arbeidsmarkt en hoe innovatie is geborgd binnen organisaties. Zo heeft 61% geen innovatieafdeling. Ter nuancering: het gaat in dit specifieke geval meestal om middelgrote en kleinere bedrijven. Dat betekent dat innovatie vaak ‘een taak erbij’ is.

 

De macht van de retailer

We vroegen naar de invloed van verschillende stakeholders bij innovatie. Het retailkanaal is volgens de respondenten (met een kleine 50%) de partij met de meeste invloed op het innovatiebeleid, meer nog dan de eindconsument. Als beduidend minder wordt de invloed van werknemers, investeerders en groothandel gezien.

Heeft u een innovatie-afdeling, iemand die specifiek bezig is met innovatie?

Extern advies

Twee op de drie respondenten geeft aan extern advies bij innovatie in te winnen, met de volgende aandachtsgebieden.

Wint u momenteel extern advies voor de keuzes die u maakt op het gebied van innovatie? Zo ja, op welk gebied?

56% IS BEKEND MET ZOWEL DE INNOVATIE-BOX ALS DE WBSO,

26% IS NIET BEKEND MET DE SUBSIDIE-MOGELIJKHEDEN

Bent u van plan subsidie voor uw innovaties aan te vragen?

Nee

Ja

Innovatiesubsidies

Op de open vraag ‘Acht u subsidies effectief om innovatie te stimuleren?’, antwoordden meerdere respondenten positief. Er zijn verschillende innovatiesubsidies, waaronder de WBSO (Wet Bevordering Speur en Ontwikkelingswerk) en de innovatiebox. Meer dan de helft (56%) is bekend met beide subsidievormen. Een derde van de respondenten is echter niet van plan deze subsidies aan te vragen. Belangrijke redenen: tijdsbeslag en een beperkt slaagpercentage.

Sector laat subsidiekansen liggen

Respondenten geven aan dat zij geen subsidie aanvragen, omdat de aanvraag veel tijd kost. Ook de verplichte administratie in de subsidieperiode ziet men als een barrière. BDO herkent in de praktijk dat ondernemers dit als een serieuze drempel zien. Toch kunnen de fiscale innovatiesubsidies WBSO en de innovatiebox voor veel foodbedrijven een mooie stimulans betekenen voor de (financiering van) innovatie. Neem een externe partij in handen, die het voor je uitzoekt, regelt én voor elkaar krijgt. En benut zo het subsidiepotentieel.

Fiscale subsidies in vogelvlucht  

WBSO

32% (40% voor starters) over S&O-grondslag tot € 350.000

16% over S&O-grondslag vanaf € 350.000

Ontwikkeling van technische nieuwe onderdelen van fysieke producten,
fysieke productieprocessen en/of programmatuur

Technisch wetenschappelijk onderzoek

 

Loonkostensubsidie voor loonkosten en overige kosten verbonden aan speur- en ontwikkelingswerk:

 

 

 

 

 

Er zijn twee soorten projecten die in aanmerking komen voor de WBSO:

 

 

 

 

 

 

 

 

De ontwikkeling moet technisch nieuw zijn voor de aanvrager en door eigen medewerkers worden uitgevoerd. Daarnaast moeten de werkzaamheden binnen de lidstaten van de Europese Unie plaatsvinden om de uren mee te nemen in de subsidie.

 

Voorbeelden van WBSO-ontwikkelingen in de foodsector

• Veredeling  

• Receptuurverbetering (gezonder, goedkoper, duurzamer)

• Nieuwe recepturen

• Ontwikkelingen aan verpakkingen

• Ontwikkeling/aanpassing van productieproces

Innovatiebox

De innovatiebox geeft effectief een korting op de vennootschapsbelasting over de winst die voorkomt uit uw innovatie. Als u aan de voorwaarden voldoet, worden uw innovatieve opbrengsten niet tegen 25,8% maar effectief tegen maximaal 9% vennootschapsbelasting belast. De eerste sleutel tot de innovatiebox is de WBSO. Daarmee toont de ondernemer aan dat de onderneming de innovatie zelf heeft ontwikkeld. De omzet van de onderneming bepaalt of er nog een extra toegangsbewijs nodig is voor de innovatiebox. Dat is het geval wanneer uw wereldwijde omzet de afgelopen vijf jaar meer dan 250 miljoen euro bedraagt, of wanneer de opbrengsten uit innovatie in de afgelopen vijf jaar meer dan 37,5 miljoen euro telden. Dit zijn onder andere de mogelijke extra toegangsbewijzen:

• Een (aangevraagd) octrooi of kwekersrecht
• Programmatuur

De sector is op de goede weg als het gaat om innovatie. Toch moet het beter, voor een bestendige toekomst. En die ruimte is er, bewijst dit onderzoek. We maken de balans op en komen tot de volgende lessen.

Nederland is een innovatief land op het gebied van food. Daarbij nemen we vooral de klantbehoefte als vertrekpunt. Inspelen op de gezondheids-trend spant hierbij de kroon.

Hoewel de macht van de retailer groot is en er weinig ruimte lijkt om zelf te innoveren, zijn er voor foodbedrijven wel degelijk kansen. Denk aan kleine voedselproducenten die exclusief voor grote retailers produceren.

De sector wordt gedwongen om te innoveren, vooral als het gaat om duurzamere producten of bedrijfsvoering en de rapportage daarover.

Duurzaamheid krijgt nog niet de aandacht die het verdient. Dat is geen idealistische stellingname, maar de realiteit. De wetgever zal steeds strengere eisen stellen (CSRD) en het is verstandig om hierop tijdig te anticiperen.

Op strategisch en organisatorisch vlak is er ruimte om meer werk te maken van innovatie. De grootste uitdagingen, capaciteit en tijd, zijn voor een deel te overwinnen door de juiste prioriteiten te stellen, te werken met de juiste partners en een effectief proces.

Subsidiemogelijkheden worden – hoewel zeker de moeite waard - niet optimaal benut. Hier ligt nog veel potentieel.  

Het onderzoek is uitgevoerd tussen april en augustus 2022. Het onderzoek bestond uit een kwantitatief deel (diepte-interviews) en een kwantitatief deel (telefonische en online enquêtes). In totaal hebben 47 bedrijven medewerking verleend.

 

Het functieprofiel van de deelnemers bestond voor circa een derde uit directeuren, eigenaren en dga’s, en voor circa een derde uit financieel directeuren en verantwoordelijken. Het resterende deel respondenten bekleedde overige functies, zoals innovatiemanagers.

 

De gemiddelde bedrijfsomvang van de deelnemende respondenten bedroeg circa 900 fte, variërend van enkele medewerkers tot 25.000. De deelnemende bedrijven zijn gevestigd door heel Nederland en werken veelal internationaal. De omvang en diversiteit van de respondenten is daarmee een representatieve afspiegeling van de foodsector in Nederland.

 

Het onderzoek is uitgevoerd door marketing- en onderzoeksbureau RVS Marketing

ca. 50%

tussen de 10-100

medewerkers

ca. 25%

100+ medewerkers

47

respondenten

Aantal bedrijven

> 1.000

750 - 1.000

500 - 750

250 - 500

100 - 250

10 - 100

<10

Vaker dit soort publicaties ontvangen?

Wilt u geen publicatie missen? Meld u dan nú aan voor onze e-mailnieuwsbrief of geef aan welke informatie u per mail wenst te ontvangen via

bdo.nl/communicatievoorkeuren

Niels Dijkman

Innovatie- en
sustainability-expert 

niels.dijkman@bdo.nl

 

 

Neem contact met ons op

Eefje de Vries

Industry Lead Food & Flowers
en Belastingadviseur

eefje.de.vries@bdo.nl